Türkçe: Sorgum

İngilizce: Sorghum

Latince: Sorghum bicolor (L.)

Sorgum, Dünya’da yetiştirilen en önemli beşinci tahıldır. Sorgum tahılı, sıcak  iklimde yetişen bir bitkidir. Sert ortamlara iyi uyum sağlamasından ve iyi bir üretim verimi göstermesinden dolayı özellikle Sahra-altı Afrika’da, dünyanın birçok yarı kurak ve tropik bölgelerinde temel gıda ürünüdür. Sorgum, Afrika, Asya ve Latin Amerika gibi yarı tropikal bölgelerde yaşayan insanlar için temel bir besindir. Dünyada sorgum üretiminin %42’si Afrika’da, %37,9‘u Amerika’da, %15,4’ ü Asya’da , %3,6 ‘sı Okyanusya’da ve %2’siyse Avrupa ülkelerinde üretmektedir. Dünya’nın en önemli üreticileri ise; ABD, Hindistan, Meksika, Nijerya ve Sudan’dır. Sorgumun ülkemizde ekim alanı ve üretimi azdır.

Sorgum dik bir kısa gün bitkisidir. Poaceae ailesinin üyesidir ve tek yıllıktır. Gövdeleri serttir, sürünücü rizomları yoktur. Sorgumun gevşek, açık bir salkımı vardır. Salkımları az çiçeklidir. Tohumlar olgunlaştıkça salkımlar sarkar. Tahıl ağırlıklı olarak kırmızı veya kırmızımsı kahverengi renktedir.

Sorgum Faydaları  Nelerdir?

Araştırmalar neticesinde bazı sorgumların zengin mikro (mineral ve vitamin) ve makro besin (karbonhidrat, protein ve yağ) kaynakları olduğunu göstermektedir. Sorgum, obez ve diyabetik insanlar için dayanıklı bir nişastaya sahiptir. Ayrıca glutene alerjisi olan kişiler için alternatif bir yiyecek olabilir. Sorgum, tanenler, fenolik asitler, antosiyaninler, fitosteroller ve polikosanoller dahil olmak üzere çeşitli fitokimyasallardan zengin bir besin kaynağıdır. Bu fitokimyasalların insan sağlığını önemli ölçüde etkileme potansiyeli vardır. Gıda biliminde “fitokimyasallar” terimi, sağlığı geliştirici etkileri olan farklı yapılara sahip çeşitli bileşenlerdir. Sorgumun  laboratuvar çalışmalarında yüksek antioksidan aktivite gösterdiği saptanmıştır. Mevcut epidemiyolojik kanıtlar, sorgum tüketiminin, insanlarda diğer tahıllara kıyasla belirli kanser türlerinin riskini daha da azalttığını göstermektedir; buna sorgumda bulunan yüksek konsantrasyonlu fitokimyasallar kısmen sorumlu olabilir.Tanen içeren sorgumların hayvanlarda kalori miktarını ve dolayısıyla kilo alımını azalttığı bildirilmiştir. Bu özellik, insanlarda obeziteyi azaltmaya yardımcı olarak potansiyel olarak yararlıdır.Sorgum bitkisinde yaklaşık olarak 100 türün zararlı olduğu bildirilmiştir. 1980–1981 yıllarında yapılan çalışmada ülkemizde Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan, Malatya, Elazığ, Bingöl, Bitlis ve Muş illerinde sorgum (darı) ve mısır alanlarında zararlı 42 tür tespit edilmiştir.

Buğday ununa kıyasla daha fazla lif içerir. Aynı zamanda gluten içermez. Düşük glisemik indeksi ile kan şekerini dengeler. Kolesterol, kalp rahatsızlığı gibi hastalıkların ilerleme riskini azaltır.İçinde çok sayıda diyet lifi bulunduğu için diyet besini olarak tercih edilir. Sindirim sistemini düzenler.

Yüksek lif içeriğiyle sindirim sistemini destekler. Lif, sindirim sürecini düzenler, tokluk hissini artırır. Sindirim sistemi sağlığını iyileştirir.Sorgum unu, protein, demir, kalsiyum ve potasyum gibi önemli besin maddeleri bakımından zengindir.

Bu besin maddeleri, enerji üretimine katkı sağlar, kemik sağlığını destekler ve vücut fonksiyonlarının düzgün çalışmasını sağlar.Antioksidanlar açısından zengin bir kaynaktır. Antioksidanlar, serbest radikallerle savaşarak hücrelere zarar veren oksidatif stresi azaltır. Aynı zamanda genel sağlık üzerinde olumlu etkileri vardır.

Düşük glisemik indekse sahip olduğu için kan şekerinin daha stabil kalmasına yardımcı olabilir. Bu özelliğiyle sorgum unu, diyabet yönetimine destek olabilir.Sorgum glutensiz bir tahıl olduğu için çölyak hastaları ve gluten intoleransı olan bireyler için güvenli bir seçenektir. 

Sorgum unu saglikli mı?

Yüksek lif içeriğiyle sindirim sistemini destekler. Lif, sindirim sürecini düzenler, tokluk hissini artırır. Sindirim sistemi sağlığını iyileştirir. Sorgum unu, protein, demir, kalsiyum ve potasyum gibi önemli besin maddeleri bakımından zengindir.

Sorgum Unu ile Neler Yapılır?

Sorgum unu, çeşitli yiyecek ve içeceklerde kullanılabilir. Glutensiz bir alternatif olarak ekmek, kek, kurabiye, muffin gibi hamur işlerinin yapımında kullanılabilir. Diğer glutensiz unlarla birleştirilerek daha iyi dokulu ve lezzetli ekmekler elde etmek için kullanılabilir. Ayrıca glutensiz makarna ve erişte yapımında diğer unlarla karışım halinde kullanılabilir. Sosların veya çorbaların bağlayıcı bir bileşeni olarak kullanılarak yemeklere kıvam ve lezzet katabilir. Glutensiz pankek ve waffle tariflerinde kullanılabilir. Hem sağlıklı hem de lezzetli kahvaltılıklar hazırlamak için sorgum ununu deneyebilirsiniz. Müsli karışımlarında veya ev yapımı enerji barlarında kullanılarak besleyici ve sağlıklı atıştırmalıklar elde edebilirsiniz.

Sorgum Ununun Zararı Varmıdır?

Sorgum, güvenli bir tahıl olarak kabul edilse de olası bazı zararları olabilir. Mesela, bazı insanlarda sindirim sorunlarına neden olabilir. Özellikle sindirim sistemi hassasiyeti olan kişilerde şişkinlik, gaz ve karın ağrısı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Eğer sorgum ununu ilk kez deneyecekseniz, miktarını sınırlı tutarak nasıl tolerans gösterdiğinizi gözlemlemeniz önemlidir. Bununla birlikte kontaminasyon riski de dikkate alınmalıdır.Sonuçta sorgum unu nedir sorusuna kısaca sorgum bitkisinden elde edilen öğütülmüş bir un çeşididir diyebiliriz. Glutensiz özelliği ve besleyici değerleri nedeniyle sağlıklı bir alternatif olarak tercih edilmektedir. Ancak, her bireyin bireysel sağlık durumuna ve beslenme gereksinimlerine göre uygun miktarlarda tüketmesi önemlidir.

Sorgum Unu Kalori ve Besin değeri Nedir?

İ100 gram sorgum unu için yaklaşık besin değerleri:
Enerji: 329 kalori

Karbonhidrat: 72,9 gram

Protein: 6,3 gram

Yağ: 3,3 gram

Lif: 6,4 gram

Kalsiyum: 28 miligram

Demir: 2,8 miligram

Potasyum: 363 miligram

Magnezyum: 136 miligram

Fosfor: 287 miligram

Vitamin B6: 0,4 miligram

Sorgum unu diyette yenir mi?

Kolesterol, kalp rahatsızlığı gibi hastalıkların ilerleme riskini azaltır. İçinde çok sayıda diyet lifi bulunduğu için diyet besini olarak tercih edilir.

Sorgum unu nişasta içerir mi?

Sorgumda bulunan nişasta ve şeker, diğer tahıllara göre daha yavaş açığa çıkar ve bu da diyabet hastaları için yararlı olabilir. Diğer tahıl ürünleri gibi sorgum da potasyum ve fosfor gibi mineraller ile B vitaminleri açısından zengin bir kaynaktır; ancak kalsiyum oranı düşüktür.